Αλβέρτος Σβάιτσερ

Άλμπερτ Σβάιτσερ




Ο Αλβέρτος Σβάιτσερ, M.D., OM, (14 Ιανουαρίου, 1875 - 4 Σεπτεμβρίου, 1965), το επίθετο του οποίου είναι ελβετικό, ήταν Αλσατός θεολόγoς, μουσικός, φιλόσοφος, και ιατρός. Γεννήθηκε στο Καιζερσμπουργκ της Αλσατίας-Λωρραίνης (επαρχίας τότε της Γερμανικής Αυτοκρατορίας). Μετά τη νίκη των Συμμάχων το 1918, ζήτησε και πήρε εύκολα την Γαλλική υπηκοότητα βάσει της Αλσατικής καταγωγής του. Αργότερα αμφισβήτησε τόσο την τρέχουσα κοσμική αντίληψη της εποχής του για τον ιστορικό Ιησού, όσο και την παραδοσιακή Χριστιανική άποψη, απεικονιζοντας έναν Ιησού που περίμενε το επικείμενο τέλος του Κόσμου. Το 1953 του απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης 1952 για την φιλοσοφία του περί "σεβασμού της ζωής"^[1] την οποία εξέφρασε με πολλούς τρόπους με πιο γνωστό την ίδρυση και τη συντήρηση του Νοσοκομείου στο Λαμπαρενέ της Γκαμπόν, στην κεντροδυτική Αφρική.

Όταν ήταν νέος απέκτησε μεγάλη φήμη δημοσιευόντας ως θεολόγος το βιβλίο Η Αναζήτηση του Χαμένου Ιησού (1906). Στο βιβλίο αυτό ερμήνευσε τη ζωή του Ιησού, φωτίζοντας τις εσχατολογικές πεποιθήσεις του ίδιου του Ιησού. Ο Σβάιτσερ κατέδειξε πως οι "φιλελεύθερες ζωές του Ιησού", που δημιουργήθηκαν το 19ο αιώνα από εκείνους που επεδίωκαν να αναπαραστήσουν εκ νέου τον Ιησού μέσω της ιστορικής μελέτης, αντικατόπτριζαν το ιστορικό και κοινωνικό περιβάλλον των ίδιων των συγγραφέων. Η εργασία αυτή σταμάτησε αποτελεσματικά για δεκαετίες την Αναζήτηση του Ιστορικού Ιησού ως παρακλάδι της μελέτης της Καινής Διαθήκης, μέχρι την ανάπτυξη της περιβόητης "Δεύτερης Αναζήτησης", με επιφανείς υποστηρικτές όπως ο Ρούντολφ Μπάλτμαν.
Ο Σβάιτσερ εδραίωσε περαιτέρω την αναγνώρισή του ως ερμηνευτής της Καινής Διαθήκης και με άλλες θεολογικές μελέτες συμπεριλαμβανομένης και διατριβής του για το πτυχίο της ιατρικής, Η Ψυχιατρική Μελέτη του Ιησού (1911), και Ο Μυστικισμός του Αποστόλου Παύλου (1930). Στη μελέτη του Παύλος εξέτασε τα εσχατολογικά πιστεύω του Παύλου και μέσω αυτού το μήνυμα της Καινής Διαθήκης.
Κατά τη θητεία του ως Λουθηρανός πάστορας στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Στρασβούργο, ευλόγησε τον γάμο του Theodor Heuss, του πρώτου Προέδρου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.
Η θεολογία του Σβάιτσερ τείνει προς το είδος της θεολογίας που ενστερνίζεται ο Φιλελεύθερος Χριστιανισμός. Εγραψε πως ο Ιησούς και οι ακόλουθοί του περίμεναν το επικείμενο τέλος του κόσμου.^[2]

Η κοσμοθεωρία του Σβάιτσερ βασιζόταν στην ιδέα του του σεβασμού της ζωής ("Ehrfurcht vor dem Leben"), την οπόια θεωρούσε ως τη μοναδική μεγάλη συνεισφορά του στην ανθρωπότητα. Ήταν της άποψης πως ο Δυτικός πολιτισμός βρισκόταν σε παρακμή εξαιτίας της σταδιακής εγκατάλειψης των ηθικών του θεμελίων - την επιβεβαίωση δηλαδή της ζωής.
Ήταν ακράδαντα πεπεισμένος πως ο σεβασμός της ζωής είναι το υψηλότερο ιδανικό. Εξυψώνοντας τη ζωή όπως και ο Φρειδερίκος Νίτσε, φιλόσοφος εκείνης της εποχής που ασκεί σήμερα μεγάλη επιρροή, ο Σβάιτσερ, κατά κοινή ομολογία, ακολούθησε την γραμμή του Λέοντα Τολστόι. Στην εποχή του αρκετοί συνέκριναν την φιλοσοφία του με αυτή του Αγίου Φραγκίσκου της Ασσίζης, μια σύγκριση που δεν την αρνήθηκε. Στο βιβλίο του Η Φιλοσοφία του Πολιτισμού (όλες οι αναφορές σε αυτή την ενότητα είναι από το κεφάλαιο 26), έγραψε:
<BLOCKQUOTE>
Η αληθινή φιλοσοφία πρέπει αν ξεκινάει από την επίγνωση του πιο άμεσου και περιεκτικού δεδομένου: 'Είμαι ζωή που θέλει να ζήσει, εν μέσω ζωής που θέλει να ζήσει'.</BLOCKQUOTE>
Κατ' αυτόν η ζωή και η αγάπη βασίζονται, και πηγάζουν, από την ίδια ηθική αρχή: σεβασμός προς κάθε έκφανση της Ζωής, και μια προσωπική, πνευματική σχέση με το σύμπαν. Η Ηθική, σύμφωνα με τον Σβάιτσερ, έγκειται στον εξαναγκασμό κάποιου να σέβεται τη θέληση για ζωή του καθενός όντος τόσο όσο και τη δική του θέληση για ζωή. Περιστάσεις όπου καταφανώς αποτυγχάνουμε να ικανοποιήσουμε αυτόν τον καταναγκασμό δεν θα έπρεπε να μας οδηγούν στην ηττοπάθεια, αφού η θέληση για ζωή ανανεώνεται ξανά και ξανά, σαν αποτέλεσμα της εξελικτικής αναγκαιτότητας και σαν φαινόμενο με πνευματική διάσταση.
Ωστόσο, όπως και ο ίδιος ο Σβάιτσερ έχει επισημάνει, δεν είναι ούτε αδύνατο ούτε δύσκολο να ξοδέψει κανείς τη ζωή του χωρίς να ακολουθεί αυτό το δόγμα: η ιστορία των παγκόσμιων φιλοσοφιών και θρησκειών δείχνει ξεκάθαρα πολλά παραδείγματα άρνησης της αρχής του σεβασμού της ζωής. Εστιάζει στην επικρατούσα φιλοσοφία κατά τον Ευρωπαϊκό Μεσαίωνα, και στην Ινδική Βραχμανική φιλοσοφιά. Εν τούτοις, η συμπεριφορά αυτή στερείται αυθεντικότητας.

Η θέληση για ζωή είναι εκ φύσεως παρασιτική και ανταγωνιστική απέναντι στις άλλες μορφές ζωής. Μόνο στο σκετπτόμενο ον η θέληση για ζωή έχει επίγνωση της ίδιας θέλησης στα άλλα όντα, και επιθυμεί την αλληλεγγύη με αυτά. Ωστόσο, η αλληλεγγυή δεν μορεί να επιτευχθεί, γιατί η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να ξεφύγει από το προβληματικό και φρικτό γεγονός πως πρέπει να ζήσει εις βάρος άλλης ζωής. Ο καθένας μας όμως, ως ηθικό ον αγωνίζεται να διαφύγει την αναγκαιότητα αυτή όποτε είναι δυνατό, και, στο μέτρο των δυνατοτήτων του, να σταματήσει τη ρήξη με τη Θέληση για ζωή.

πρωταθλητης έγραψε:Η κοσμοθεωρία του Σβάιτσερ βασιζόταν στην ιδέα του του σεβασμού της ζωής ("Ehrfurcht vor dem Leben"), την οπόια θεωρούσε ως τη μοναδική μεγάλη συνεισφορά του στην ανθρωπότητα. [...]

Ήταν ακράδαντα πεπεισμένος πως ο σεβασμός της ζωής είναι το υψηλότερο ιδανικό.

[...]'Είμαι ζωή που θέλει να ζήσει, εν μέσω ζωής που θέλει να ζήσει'.

[...]Κατ' αυτόν η ζωή και η αγάπη βασίζονται, και πηγάζουν, από την ίδια ηθική αρχή: σεβασμός προς κάθε έκφανση της Ζωής, και μια προσωπική, πνευματική σχέση με το σύμπαν. Η Ηθική, σύμφωνα με τον Σβάιτσερ, έγκειται στον εξαναγκασμό κάποιου να σέβεται τη θέληση για ζωή του καθενός όντος τόσο όσο και τη δική του θέληση για ζωή.

[...]Η θέληση για ζωή είναι εκ φύσεως παρασιτική και ανταγωνιστική απέναντι στις άλλες μορφές ζωής. Μόνο στο σκετπτόμενο ον η θέληση για ζωή έχει επίγνωση της ίδιας θέλησης στα άλλα όντα, και επιθυμεί την αλληλεγγύη με αυτά. Ωστόσο, η αλληλεγγυή δεν μορεί να επιτευχθεί, γιατί η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να ξεφύγει από το προβληματικό και φρικτό γεγονός πως πρέπει να ζήσει εις βάρος άλλης ζωής. Ο καθένας μας όμως, ως ηθικό ον αγωνίζεται να διαφύγει την αναγκαιότητα αυτή όποτε είναι δυνατό, και, στο μέτρο των δυνατοτήτων του, να σταματήσει τη ρήξη με τη Θέληση για ζωή.

Τι λόγια! Τι σπουδαία λόγια.

Μακάρι, μικρά μου ζουζουνάκια, να καταλαβαίνετε έστω και λίγο τη σημασία τους.

Σήμερα η δική μου μέρα έγινε πιο όμορφη γιατί γνώρισα έναν τέτοιο άνθρωπο. Που ζει εδώ, στην Ηγουμενίτσα, ανάμεσά μας. Που κι αυτός είναι ταγμένος στο ίδιο ψηλό ιδανικό. Στο σεβασμό της ζωής.

Πήρα το θάρρος να τον καλέσω να έρθει και στην τάξη μας. Να τον γνωρίσετε κι εσείς και να γνωρίσει κι εκείνος εσάς.

Σας μιλώ για τον παπα - Θόδωρο. Τον ιερέα του Αγίου Σπυρίδωνα.

Πώς ακριβώς ο παπα - Θόδωρος προστατεύει το ιδανικό του σεβασμού της ζωής; Θα τον αφήσω να σας το αποκαλύψει ο ίδιος. Κρατώ όμως από την πρώτη μου συνάντηση μαζί του ένα περιστατικό που μου διηγήθηκε.

Μια μέρα στο δρόμο είδε δυο παιδιά να παίζουν. Το ένα κράταγε ένα κομμάτι ψωμί και έτρωγε. Κάπως έγινε και το ψωμί έπεσε κάτω. Τότε το παιδί άρχισε να το κλωτσάει. Και να κάνει το ψωμάκι ... μπάλα. Το ψωμάκι που άλλοι άνθρωποι το στερούνται και πεθαίνουν από πείνα. Ο παπα - Θόδωρος πλησίασε τότε τα παιδιά και πήρε από κάτω το ψωμί. Κι αφού εξήγησε στα παιδιά πως δεν επιτρέπεται να κλωτσάς το ψωμί, το έφαγε!!! Χωρίς να λογαριάσει πως είναι βρώμικο! Ήθελε να δώσει ένα μάθημα ζωής στα δυο παιδιά. Και νομίζω ότι το πέτυχε. Και με εκείνα που τον είδαν και με μένα που τον άκουσα να διηγείται την ιστορία...

Πιστεύω πως πολλά ακόμη σημαντικά θα έχει να πει και στη συνάντηση μαζί σας...

Τι λόγια! Τι σπουδαία λόγια.

Μακάρι, μικρά μου ζουζουνάκια, να καταλαβαίνετε έστω και λίγο τη σημασία τους.

Σήμερα η δική μου μέρα έγινε πιο όμορφη γιατί γνώρισα έναν τέτοιο άνθρωπο. Που ζει εδώ, στην Ηγουμενίτσα, ανάμεσά μας. Που κι αυτός είναι ταγμένος στο ίδιο ψηλό ιδανικό. Στο σεβασμό της ζωής.

Πήρα το θάρρος να τον καλέσω να έρθει και στην τάξη μας. Να τον γνωρίσετε κι εσείς και να γνωρίσει κι εκείνος εσάς.

Σας μιλώ για τον παπα - Θόδωρο. Τον ιερέα του Αγίου Σπυρίδωνα.

Πώς ακριβώς ο παπα - Θόδωρος προστατεύει το ιδανικό του σεβασμού της ζωής; Θα τον αφήσω να σας το αποκαλύψει ο ίδιος. Κρατώ όμως από την πρώτη μου συνάντηση μαζί του ένα περιστατικό που μου διηγήθηκε.

Μια μέρα στο δρόμο είδε δυο παιδιά να παίζουν. Το ένα κράταγε ένα κομμάτι ψωμί και έτρωγε. Κάπως έγινε και το ψωμί έπεσε κάτω. Τότε το παιδί άρχισε να το κλωτσάει. Και να κάνει το ψωμάκι ... μπάλα. Το ψωμάκι που άλλοι άνθρωποι το στερούνται και πεθαίνουν από πείνα. Ο παπα - Θόδωρος πλησίασε τότε τα παιδιά και πήρε από κάτω το ψωμί. Κι αφού εξήγησε στα παιδιά πως δεν επιτρέπεται να κλωτσάς το ψωμί, το έφαγε!!! Χωρίς να λογαριάσει πως είναι βρώμικο! Ήθελε να δώσει ένα μάθημα ζωής στα δυο παιδιά. Και νομίζω ότι το πέτυχε. Και με εκείνα που τον είδαν και με μένα που τον άκουσα να διηγείται την ιστορία...

Πιστεύω πως πολλά ακόμη σημαντικά θα έχει να πει και στη συνάντηση μαζί σας...

Μακάρι κυρία, να υπάρχουν για πάντα αυτοί οι άνθρωποι ΑΛΛΑ κι εμείς οι ιδιοί να κάνουμε κάπως σαν αυτά του παπα-Θόδωρου και άλλων πολλών!

Έτσι είναι, Άρη. Οι άνθρωποι αυτοί να αποτελούν και παραδείγματα συμπεριφοράς και στάσης ζωής.

Πότε θα έρθει;;;;;;;;;